LoksabhaNewsupdate : आजपासून लोकसभेचे अधिवेशन , यावेळी पहिल्यांदाच सरकार विरुद्ध इंडिया आघाडीचा सामना… काय आहेत महत्वाचे विषय ?

नवी दिल्ली : ४ जून रोजी लोकसभा निवडणुकीचे निकाल जाहीर झाल्यानंतर तिसऱ्यांदा एनडीएचे सरकार स्थापन झाले आणि ९ जून रोजी नरेंद्र मोदी तिसऱ्यांदा पंतप्रधानपदाची शपथ घेऊन पंतप्रधान झाले. सरकार स्थापन झाले आहे, मंत्रिमंडळाचा शपथविधी झाला आहे आणि आता देशासमोर 18 व्या लोकसभेचे पहिले अधिवेशन आहे, जे 24 जून म्हणजेच सोमवारपासून सुरू होत आहे. हे अधिवेशन अनेक अर्थांनी विशेष असणार आहे. सर्वप्रथम या अधिवेशनात सर्व खासदारांचा शपथविधी सोहळा होणार आहे.

प्रोटेम स्पीकर भर्त्रीहरी महताब सर्व खासदारांना शपथ देतील. यासोबतच सभापतीपदासाठीही निवडणूक होणार आहे. 27 जून रोजी राष्ट्रपती संसदेच्या दोन्ही सभागृहांच्या संयुक्त बैठकीला संबोधित करतील. राष्ट्रपतींच्या अभिभाषणावरील आभारप्रदर्शनावरील चर्चेला 28 जूनपासून सुरुवात होणार आहे. त्याचवेळी पंतप्रधान 2 किंवा 3 जुलै रोजी चर्चेला उत्तर देतील. 24 जून ते 3 जुलै या कालावधीत हे अधिवेशन सुरू होणार असून या 10 दिवसांत एकूण 8 बैठका होणार आहेत.

सोमवारपासून सुरू होणाऱ्या 18 व्या लोकसभेच्या पहिल्या अधिवेशनात नवनिर्वाचित सदस्य शपथ घेतील, त्यानंतर 26 जून रोजी लोकसभा अध्यक्षांची निवड होईल आणि 27 जून रोजी राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू दोन्ही सभागृहांच्या संयुक्त बैठकीला संबोधित करतील. . भाजपचे नेते आणि सातवेळा खासदार भर्त्रीहरी महताब यांची प्रोटेम स्पीकर म्हणून नियुक्ती करण्यावरून निर्माण झालेल्या वादाचा परिणाम या अधिवेशनावर होऊ शकतो. खरे तर महताब यांच्या प्रोटेम स्पीकरच्या नियुक्तीवर विरोधकांनी टीका केली आहे. या पदासाठी काँग्रेसचे सदस्य सुरेश यांच्या दाव्याकडे सरकारने दुर्लक्ष केल्याचा आरोप विरोधकांनी केला आहे. त्याच वेळी संसदीय कामकाज मंत्री किरेन रिजिजू म्हणतात की महताब सलग सात वेळा लोकसभेचे सदस्य राहिले आहेत, त्यामुळे ते या पदासाठी योग्य उमेदवार आहेत.

सुरेश यांना प्रोटेम स्पीकर करावे, अशी विरोधकांची मागणी होती.

के सुरेश यांना हंगामी सभापती करण्याची मागणी विरोधकांनी केली. के सुरेश 1998 आणि 2004 च्या निवडणुकीत पराभूत झाले होते. त्यांचा कार्यकाळ हा कनिष्ठ सभागृहात सलग चौथा कार्यकाळ आहे. यापूर्वी ते 1989, 1991, 1996 आणि 1999 मध्ये लोकसभेवर निवडून गेले होते.

24 जूनला म्हणजेच पहिल्या दिवशी हे वेळापत्रक असेल

सोमवारी राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू राष्ट्रपती भवनात भर्त्रीहरी महताब यांना लोकसभेचे प्रोटेम स्पीकर म्हणून शपथ देतील. यानंतर महताब संसद भवनात पोहोचतील आणि सकाळी 11 वाजता लोकसभेला बोलावून आदेश देतील. 18 व्या लोकसभेच्या पहिल्या सभेच्या निमित्ताने सदस्यांनी मौन पाळून कामकाजाला सुरुवात होईल. यानंतर लोकसभेचे महासचिव उत्पल कुमार सिंह लोकसभेवर निवडून आलेल्या सदस्यांची यादी सभागृहाच्या टेबलवर ठेवतील. यानंतर महताब पंतप्रधान मोदींना सभागृहाचे सदस्य म्हणून शपथ घेण्यासाठी आमंत्रित करतील. यानंतर, राष्ट्रपतींनी नियुक्त केलेल्या सभापतींच्या पॅनेलला 26 जून रोजी लोकसभा अध्यक्षांच्या निवडीपर्यंत सभागृहाचे कामकाज चालविण्यास मदत करण्याची शपथ दिली जाईल.

प्रोटेम स्पीकरला मदत करण्यासाठी नेमलेल्या पॅनेलमध्ये या नेत्यांचा समावेश आहे

नवनिर्वाचित लोकसभा सदस्यांना शपथ देण्यासाठी महताब यांना मदत करण्यासाठी राष्ट्रपतींनी कोडीकुन्नील सुरेश (काँग्रेस), टीआर बालू (DMK), राधा मोहन सिंग आणि फग्गन सिंग कुलस्ते (दोन्ही भाजप) आणि सुदीप बंदोपाध्याय (TMC) यांची नियुक्ती केली आहे.

लोकसभा अध्यक्षपदासाठी बुधवारी निवडणूक होत आहे

स्पीकर्सच्या पॅनेलनंतर, प्रो टेम स्पीकर मंत्रिपरिषदेला लोकसभा सदस्य म्हणून शपथ देतील. येत्या दोन दिवसांत राज्यांचे सदस्य वर्णक्रमानुसार शपथ घेतील. लोकसभा अध्यक्षपदासाठी बुधवारी निवडणूक होणार असून त्यानंतर लगेचच पंतप्रधान आपल्या मंत्रिमंडळाचा परिचय करून देतील. 27 जून रोजी राष्ट्रपती संसदेच्या दोन्ही सभागृहांच्या संयुक्त बैठकीला संबोधित करणार आहेत. राष्ट्रपतींच्या अभिभाषणावरील आभारप्रदर्शनावरील चर्चेला 28 जूनपासून सुरुवात होणार आहे. 2 किंवा 3 जुलै रोजी पंतप्रधान चर्चेला उत्तर देतील अशी अपेक्षा आहे.

संसदेच्या अधिवेशनाची संपूर्ण टाइमलाईन येथे पहा

24 जून- अधिवेशनाची सुरुवात, नवनिर्वाचित खासदारांचा शपथविधी.
25 जून- नवनिर्वाचित खासदारांची शपथ

26 जून- लोकसभा अध्यक्षांची निवडणूक
27 जून- संसदेच्या दोन्ही सभागृहांची संयुक्त बैठक, राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांचे अभिभाषण.

जाहिरात
28 जून- संसदेत मंत्रिपरिषदेचे परिचय सत्र, पंतप्रधान मोदी सादर करतील
29 जून – सुट्टी

30 जून – सुट्टी
१ जुलै- राष्ट्रपतींच्या अभिभाषणावरील आभार प्रस्तावावर चर्चा.

2 जुलै- पंतप्रधान मोदी वादावर उत्तर देऊ शकतात
३ जुलै- पंतप्रधान मोदींचे उत्तर

संसदेच्या अधिवेशनात पंतप्रधान मोदींचे मंत्रिमंडळ उपस्थित राहणार आहे

संसदेच्या अधिवेशनात पंतप्रधान मोदींचे मंत्रिमंडळ उपस्थित राहणार आहे. शपथ घेतल्यानंतर लगेचच पंतप्रधान मोदींनी मंत्रिमंडळाची बैठक घेतली आणि प्रोफाइल वाटप केले. तिसऱ्या टर्ममध्ये फक्त अमित शहा यांना केंद्रीय गृहमंत्री, संरक्षणमंत्री राजनाथ सिंह, अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन आणि परराष्ट्रमंत्री एस जयशंकर यांची नियुक्ती करण्यात आली आहे.

रेल्वेमंत्रीपद अश्विनी वैष्णव यांच्याकडे आहे, तर नितीन गडकरी यांच्याकडे पुन्हा एकदा रस्ते वाहतूक मंत्रालय मिळाले आहे. त्यांच्यासोबत या मंत्रालयासाठी दोन राज्यमंत्री करण्यात आले आहेत. यामध्ये एक अजय टमटा आणि एक हर्ष मल्होत्रा ​​यांचा समावेश आहे.

मनोहर लाल खट्टर यांना ऊर्जा मंत्रालय देण्यात आले आहे. यासोबतच त्यांना नगरविकास मंत्रालयाची जबाबदारी देण्यात आली आहे. खट्टर हे हरियाणाचे माजी मुख्यमंत्री आहेत आणि त्यांनी पहिल्यांदाच लोकसभा निवडणूक लढवून जिंकली आहे. श्रीपाद नाईक यांची या खात्यांच्या राज्यमंत्रीपदी नियुक्ती करण्यात आली आहे. मध्य प्रदेशचे माजी मुख्यमंत्री शिवराज सिंह चौहान यांच्याकडे कृषी आणि शेतकरी कल्याण आणि पंचायत आणि ग्रामीण विकास मंत्रालयाची जबाबदारी देण्यात आली आहे.

सभागृह सुरू होताच NEET-NET परीक्षा आणि अग्निवीर सारखे प्रश्न उद्भवतील…

सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे 2014 आणि 2019 नंतर पहिल्यांदाच 2024 च्या सार्वत्रिक निवडणुकीत जोरदार विरोधक दिसणार आहेत. सध्याची परिस्थिती पाहता या अधिवेशनात नीट परीक्षेतील अनियमितता आणि अग्निवीर योजनेसारख्या मुद्द्यांवर विरोधक सरकारला कोंडीत पकडण्याचा प्रयत्न करतील आणि 10 वर्षांनंतर काँग्रेसला विरोधी पक्षनेतेपदाची खुर्ची मिळू शकते, असे दिसते. याचा अर्थ या मुद्द्यांवरून एनडीए सरकार आणि सभागृहातील प्रबळ विरोधक यांच्यात संघर्ष होणार आहे.

10 वर्षांनंतर संसदेत विरोधी पक्षनेते

गेल्या 10 वर्षांपासून लोकसभेतील विरोधी पक्षनेतेपद रिक्त होते, मात्र यावेळी काँग्रेसला ही खुर्ची मिळणार आहे. 2014 पासून कोणत्याही विरोधी पक्षाचे 54 खासदार विजयी झाले नव्हते. मावळंकर राजवटीत विरोधी पक्षनेते होण्यासाठी लोकसभेच्या एकूण ५४३ खासदारांपैकी १०% म्हणजेच ५४ खासदार असणे आवश्यक आहे. 16व्या लोकसभेत मल्लिकार्जुन खर्गे हे 44 खासदारांसह काँग्रेस संसदीय पक्षाचे नेते होते, परंतु त्यांना विरोधी पक्षनेते (LOP) हा दर्जा नव्हता.

16व्या-17व्या लोकसभेत विरोधी पक्षनेतेपद रिक्त राहिले

अधीर रंजन चौधरी यांनी 17 व्या लोकसभेत 52 खासदारांचे नेतृत्व केले. त्यांनाही मंत्रिमंडळासारखे अधिकार नव्हते. यावेळी काँग्रेसने 99 जागा जिंकल्या आहेत. यात वायनाडचाही समावेश असला तरी आता तेथे पोटनिवडणूक होणार आहे. पण काँग्रेस मावळंकर राजवटीत १०% खासदारांची गरज पूर्ण करते. त्यामुळे यावेळी विरोधी पक्षनेतेपद आणि मंत्रिमंडळासारखे अधिकार काँग्रेसमधून स्थापन झालेल्या विरोधी पक्षनेत्याकडे जाणार आहेत.

18व्या लोकसभेत एनडीए विरुद्ध इंडिया आघाडी

एनडीए सरकारमध्ये आघाडीचे 293 खासदार आहेत. 9 जून रोजी पंतप्रधान मोदींसह 72 खासदारांनी शपथ घेतली. इंडिया ब्लॉकला 234 जागा मिळाल्या आहेत. काँग्रेसकडे 99 जागा आहेत, जो सभागृहात दुसऱ्या क्रमांकाचा पक्ष आहे, जरी महाराष्ट्रात सांगलीतून अपक्ष म्हणून निवडणूक जिंकलेले विशाल पाटील यांनी काँग्रेसमध्ये प्रवेश केल्यानंतर पक्षाचे एकूण संख्याबळ 100 वर पोहोचले आहे.

16व्या लोकसभेत मल्लिकार्जुन खर्गे हे 44 खासदारांसह काँग्रेस संसदीय पक्षाचे नेते होते, परंतु त्यांना विरोधी पक्षनेते (LOP) हा दर्जा नव्हता. अधीर रंजन चौधरी यांनी 17 व्या लोकसभेत 52 खासदारांचे नेतृत्व केले. त्यांनाही मंत्रिमंडळासारखे अधिकार नव्हते.

विरोधी पक्षनेत्याला कॅबिनेट दर्जा

प्रत्येक मोठ्या नियुक्तीमध्ये विरोधी पक्षनेत्याचा सहभाग असतो. विरोधी पक्षाच्या नेत्याला सभागृहनेते (PM) सारखेच प्राधान्य मिळते. पंतप्रधानांच्या अध्यक्षतेखाली निवडणूक आयुक्तांची नियुक्ती करणाऱ्या समितीमध्ये त्यांचाही समावेश आहे. राष्ट्रीय मानवाधिकार आयोग, केंद्रीय माहिती आयोग, सीव्हीसी आणि सीबीआयच्या प्रमुखांची नियुक्ती करण्यासाठी विरोधी पक्षनेतेही समितीत सामील होतात. सामान्यतः विरोधी पक्षाच्या नेत्याला लोकसभेच्या लोकलेखा समितीचे अध्यक्षही केले जाते. सभागृहात विरोधी पक्षाच्या पुढच्या आणि दुसऱ्या रांगेत कोण बसणार याबाबतही मतं विरोधी पक्षनेत्याकडून घेतली जातात.

नवी दिल्ली : यंदाच्या लोकसभा निवडणुकीत काँग्रेसचे नेते राहुल गांधी यांनी केरळमधील वायनाड आणि उत्तर प्रदेशमधील रायबरेली या दोन मतदारसंघातून निवडणूक लढवली होती. तसेच या दोन्ही मतदारसंघातून मोठ्या मताधिक्याने विजय मिळवला होता. दरम्यान, नियमानुसार एका मतदारसंघातून राजीनामा देणं आवश्यक असल्याने राहुल गांधी यांनी वायनाड मतदारसंघातील खासदारकीचा राजीनामा दिला आहे. आता राहुल गांधी यांनी वायनाडमधील जनतेला एक भावूक पत्र लिहिलं आहे. तसेच तुम्ही माझ्यासाठी घर आणि कुटुंब आहात, असे उदगार राहुल गांधी या पत्रातून काझले आहेत.

राहुल गांधी या पत्रात लिहिता की, वायनाडमधील माझ्या प्रिय बंधू भगिनींनो, तुम्ही माझ्यासाठी जे काही केलंय, त्यासाठी मी तुमचे कसे आभार मानू हे मला कळत नाही आहे. मला सर्वाधिक गरज असताना तुम्ही मला प्रेम आणि संरक्षण दिलं. तुम्ही माझ्या कुटुंबाचा भाग आहात. मी तुमच्यासाठी नेहमी उपस्थित राहीन. तुमचे खूप खूप आभार.

राहुल गांधी यांनी २०१९ मध्ये वायनाडमधून पहिल्यांदा निवडणूक लढवली होती. तसेच या मतदारसंघाचं पाच वर्षे प्रतिनिधित्व केलं होतं. त्यानंतर २०२४ मध्येही राहुल गांधी यांनी वायनाडसोबतच रायबरेलीतून निवडणूक लढवली. तसेच दोन्ही मतदारसंघातून मोठ्या मताधिक्याने विजय मिळवला. दरम्यान, आता राहुल गांधी यांनी वायनाडमधील खासदारकीचा राजीनामा दिल्यानंतर त्यांच्या भगिनी प्रियंका गांधी ह्या येथून पोटनिवडणूक लढवणार आहेत.