Welcome to   Click to listen highlighted text! Welcome to

Blog : व्यक्ती विशेष : हा छंद जीवाला लावी पिसे … विविध कला गुणजोपासणारा अवलिया सुधीर कोर्टीकर

Spread the love

औरंगाबाद हे मराठवाड्याची राजधानी आहे. भारतातील सर्वात मोठ्या पर्यटन स्थळांपैकी एक. एकेकाळी आशियातील सर्वात वेगाने वाढणारे शहर म्हणून ओळखले जाणारे औरंगाबाद शहर… या शहरांमध्ये नेहमीच सांस्कृतिक कार्यक्रम… विविध प्रदर्शने भरवली जातात… अशाच एका शहरात सुधीर कोर्टीकर यांची भेट त्यांच्या मौल्यवान नाण्यांच्या आणि टपाल तिकिटांच्या प्रदर्शनातून झाली. कोर्टीकरांची ही भेट चांगलीच लक्षात राहिली… त्यांची भेट मी माझ्या लेखणीतून व्यक्त करण्याचा प्रयत्न केला आहे, बरंका…

सुधीर कोर्टीकर हे मूळचे पंढरपूरचे असून त्यांचा जन्म पंढरपूर येथे झाला. त्यांचे शिक्षण बार्शी येथील सुलाखे हायस्कूल, नंतर सोलापूर येथील हरिभाई देवकरण येथे झाले आणि त्यांचे महाविद्यालयीन शिक्षण दयानंद वाणिज्य महाविद्यालयात झाले.

सुधीर कोर्टीकर यांनी लहानपणापासूनच असंख्य कला, गुण आणि छंद जोपासले आहेत. तो खूप कला शिकला आहे. त्यांची कला, गुण, छंद, साहित्य याबद्दल जाणून घेऊया.

1. नाणे संग्रहाक

सुधीर कोर्टीकर लहानपणापासून नाणी जमा करत आहेत. नाणी सुरू झाल्यापासूनची नाणी, म्हणजे तीन हजार वर्षांपूर्वीची नाणी, त्यांच्या संग्रहात आणखी दहा हजार नाणी आहेत. पन्नास राष्ट्रांची चलनी नाणी… त्यांच्याकडे नोटांचा संग्रह आहे. ज्या काळात नाणी नव्हती त्या काळात कवड्या चलन म्हणून वापरल्या जायच्या… अशा साडेतीन हजार वर्षांपूर्वीच्या कवड्याही त्यांच्या संग्रहात आहेत. त्यांच्या संग्रहात चार हजार वर्षे जुनी नाणीही आहेत.

२. टपाल तिकीट संग्राहक

सुधीर कोर्टीकर यांच्या संग्रहात 100 देशांची 30,000 टपाल तिकिटे आहेत.
प्राणी, पक्षी, प्राणी, संत, कवी, महात्मा, अवकाशातील वैज्ञानिक प्रगती. त्याच्या संग्रहात दोन मिती, तीन मिती, सोन्याचे वर्ग, नक्षीदार, जगातील सर्वात मोठे आणि सर्वात लहान शिक्के, चौरस, गोल, त्रिकोणी, षटकोनी, खूप लांब यांचा समावेश आहे. 1890 मधील पोस्टकार्ड देखील त्यांच्या संग्रहात आहेत. अत्यंत दुर्मिळ टपाल तिकिटे त्यांच्या संग्रहात आहेत.

3. मॅचबॉक्स लेबल कलेक्शन

त्याच्याकडे जगातील विविध राष्ट्रांतील माचिसच्या लेबलांचा संग्रह आहे.
सुमारे एक हजार माचिसची लेबले जमा झाली आहेत. विविध विषयांवरील मॅचबॉक्स लेबल्स त्यांच्या संग्रहात आहेत.

४. चित्रांचा संग्रह

अनेक दिवाळी अंकांत प्रसिद्ध चित्रकारांची चित्रे.
1943 पासून ते अशी चित्रे गोळा करत आहेत. त्यांच्या संग्रहात अशी 100 हून अधिक चित्रे आहेत.

सुधीर कोर्टीकर यांना अवगत असलेल्या कला

1 चित्रकला

कॅनव्हास पेंटिंग, ऑईल बोर्ड पेंटिंग, साइनबोर्ड पेंटिंग, थर्माकोल पेंटिंग, फॅब्रिक पेंटिंग, कोलाज पेंटिंग, सिरॅमिक पेंटिंग अशा विविध चित्रांच्या कलेची सुधीर कोर्टीकर यांना ओळख करून दिली आहे.

२. मिमिक्री कलावंत

सुधीर कोर्टीकर यांना विविध प्राण्यांचे आवाज, पक्ष्यांचे आवाज, वाहने, वाद्ये, भोवतालचे आवाज, नेते, कलाकार, गायक यांची कला अवगत आहे. तो शंभरहून अधिक आवाज करू शकतो. संमेलनात, अखिल भारतीय साहित्य संमेलनाच्या व्यासपीठावर, महा-एक्स्पोच्या व्यासपीठावर, हिंदुहृदयसम्राट बाळासाहेब ठाकरे यांच्या सभेच्या व्यासपीठावर… ज्येष्ठ नागरिकांच्या सभेतून
सुधीर कोर्टीकर यांनी लहानपणापासूनच अगणित ठिकाणी 3000 हून अधिक मिमिक्री कार्यक्रम केले आहेत. माझा अतिशय जवळचा मित्र संतोष तळेकर हा देखील खूप मोठा मिमिक्री करणारा माणूस आहे हे विशेष. संतोष तळेकर आणि मी औरंगाबादच्या अनेक स्टेजवर खूप मिमिक्री केली आहे.

3. पाककला अवगत

सुधीर कोर्टीकर एका साखर गृहिणीला गोंधळात टाकतील अशा सुंदर पाककृती तयार करतात. दक्षिण भारतीय, उत्तर भारतीय, महाराष्ट्रीयन, चायनीज असे विविध पदार्थ बनवण्याची कला त्यांना अवगत आहे. खरंच…

4. चौफेर लिखाण

औरंगाबादच्या गेल्याचाळीस वर्षांच्या आयुष्यात सुधीर कोर्टीकर यांनी असंख्य प्रकार लिहिले आहेत. यामध्ये  प्रामुख्याने चित्रपट परीक्षण, नाटक परीक्षण, पुस्तक परीक्षण, पाक समीक्षा, स्तंभलेखन, कथा लेखन, प्रासंगिक लेखन, भारतीय सण, उत्सव, मंदिरे, थीमॅटिक लेखन, व्यंगचित्रे, मुखपृष्ठावर दिवाळी अंकांचे रेखाचित्र, पंढरपूरच्या मंदिराचे रेखाचित्र… सुधीर कोर्टीकर यांनी विविध भागात लिहिलेल्या लेखांची संख्या 2000 हून अधिक आहे… अनेक लेख.. कथा.. मानाचे पुरस्कार मिळाले आहेत…

५. बालकुमार साहित्य संमेलनाचे अध्यक्षपदही भूषवले

अमरेंद्र भास्कर बालकुमार साहित्य संस्थेच्या वतीने 28 नोव्हेंबर 2019 रोजी श्रीराम तांड्या येथे बालकुमार साहित्य संमेलन, डॉ. सुहास सदाव्रत, आर.आर. जोशी, सतीश शिंदे, के.जी. राठोड, एन.एम. गोरे आणि साहित्य क्षेत्रातील मान्यवर व्यक्तींनी या बालकुमार साहित्य संमेलनाचे आयोजन केले होते. होते. सुधीर कोर्टीकर हे ज्येष्ठ साहित्यिक म्हणून बालकुमार साहित्य संमेलनाच्या अध्यक्षस्थानी होते. संमेलनाचे उद्घाटन ज्येष्ठ साहित्यिक डॉ.कैलास इंगळे यांच्या हस्ते झाले.

६. सिद्धहस्त लेखक : तीन पुस्तके प्रकाशनाच्या मार्गावर

सुधीर कोर्टीकर लिखित तीन पुस्तके लवकरच प्रकाशित होणार आहेत.
1. आपली कुलदैवते.
2. विवाह संस्कृती
3. आपले सण… उत्सव
अशी तीन पुस्तके त्यांनी लिहिली आहेत. लॉकडाऊन संपल्यानंतर या पुस्तकांचा प्रकाशन सोहळा आयोजित करण्यात येणार आहे.

7. परीक्षक

सुधीर कोर्टीकर यांनी औरंगाबादमधील अनेक स्पर्धांमध्ये परीक्षक म्हणून उत्तम कामगिरी बजावली आहे.
सुधीर कोर्टीकर यांनी औरंगाबादमधील नाट्य परीक्षक, चित्रकला स्पर्धांचे परीक्षक, विविध क्रीडा स्पर्धांचे परीक्षक, पाककला स्पर्धेचे परीक्षक, रांगोळी स्पर्धेचे परीक्षक, वक्तृत्व स्पर्धेचे परीक्षक अशा अनेक स्पर्धांमध्ये परीक्षकाची भूमिका बजावली आहे.

8. रांगोळी कलावंत

पाण्यावरची रांगोळी, पाण्याखाली रांगोळी, पाच बोटांची रांगोळी, पानांच्या फुलांची रांगोळी, मिठाची रांगोळी, वेलचीच्या शिंपल्या, भूषणाची रांगोळी, विविध धान्यांची रांगोळी… अनेक वृत्तपत्रांच्या वर्धापनदिनानिमित्त अनेक रांगोळी काढल्या आहेत. केले आहे…अनेक सन्मान मिळाले आहेत.

९. क्रिकेटपटू

सुधीर कोर्टीकर यांनी अनेकवेळा शालेय, महाविद्यालयीन आणि औद्योगिक क्रिकेट स्पर्धांमध्ये भाग घेतला असून त्यांना मानाचे पारितोषिक मिळाले आहे. सुधीर कोर्टीकर यांना अष्टपैलू म्हणून अनेक पुरस्कार मिळाले आहेत.

१०. नाट्यकलावंत

सुधीर कोर्टीकर शाळा, कॉलेजमध्ये असल्यापासून अनेक नाटकांमध्ये त्यांनी छोट्या भूमिका केल्या आहेत. पूज्य बाबासाहेब पुरंदरे यांच्या जाणता राजा आणि सुधीर कोर्टीकर यांनी त्या नाटकात तीस वेळा भूमिका केल्या होत्या आणि त्या नाटकात अनेक भूमिका केल्या होत्या.

११. छायाचित्रकार

सुधीर कोर्टीकर हे उत्तम छायाचित्रकार आहेत. छायाचित्रांचा गौरव करण्यात आला आहे. प्राणी, पक्षी, निसर्ग या विषयांवरील त्यांची छायाचित्रे लोकप्रिय झाली आहेत.

१२. रंगमंचाची सजावट

सुधीर कोर्टीकर यांनी अनेक मान्यवरांच्या समारंभात स्टेज सजवले आहेत… विविध लग्न समारंभातही त्यांनी स्टेज सजवले आहेत.

१३. आकाशकंदील, पणत्या, ग्रीटिंग्ज कार्ड बनवण्याची कला

सुधीर कोर्टीकर यांनी दिवाळीच्या सुटीत विविध कार्यशाळांच्या माध्यमातून अतिशय सुंदर आणि सोप्या पद्धतीने दिवाळीसाठी आकाश कंदील बनवण्याची कला मुलांना शिकवली आहे. अनेक प्रकारचे कंदील बनवण्याची कला त्यांना अवगत आहे. स्कायलाइट्ससह सुंदर भेटवस्तू … ते मुलांना शुभेच्छा बनवण्याची सुंदर कला देखील दर्शवतात. दिवाळीच्या पूर्वसंध्येला तो मुलांना चित्रकलेची कलाही शिकवतो. विशेष म्हणजे या कार्यशाळेत तो एक रुपयाही न घेता मुलांना शिकवतो.

१४. शाडूच्या गणेशमूर्ती बनवण्याची कला अवगत

गणपतीच्या दिवसात सुधीर कोर्टीकर यांनी मुलांना पर्यावरणपूरक गणपती बाप्पाच्या शाडूच्या मूर्ती कशा बनवायच्या हे शिकवण्यासाठी कार्यशाळा आयोजित केली होती. कोर्टीकर यांनाही या मूर्तीची माहिती आहे…

१५. पत्र लिहिण्याची कला अवगत

सुधीर कोर्टीकर अतिशय सुंदर अक्षरे लिहिण्याची कला पारंगत आहेत. त्यांनी लिहिलेल्या पत्रांना औरंगाबादच्या महाराष्ट्र टाइम्सकडून प्रसिद्धी आणि पुरस्कारांनी गौरविण्यात आले. मंत्र्यांनी पाठवलेली पत्रेही त्यांच्या संग्रहात आहेत.

१६. इतर कलाही अवगत

सुधीर कोर्टीकर यांना इतरही अनेक कला अवगत आहेत. यामध्ये ओरिगामीची कला, अनेक टाकाऊ वस्तूंपासून उत्तम कलाकृती तयार करण्याची कलाही त्यांना अवगत आहे. गणिकाही लग्नाचे रग्‍स अतिशय सुंदर करतात. थर्माकोलची मंदिरे… रथ… ताटभोवती महिरप… सप्तपदी… सुंदर स्वागत फलक… लग्नपत्रिकेची रचना… लग्नपत्रिकेतील सुंदर मजकूर… लग्न त्यावेळी हातावर काढलेली मेहंदी… ही देखील कोर्टीकर अतिशय सुंदर रेखाटताना दिसतात. शिवणकामही त्याला खूप येतं. सुंदर फॅब्रिक पेंटिंग देखील होते.

दरम्यान लॉकडाऊनच्या या काळात सुधीर कोर्टीकर यांनी वाळलेली पाने आणि फुलांचा वापर करून अतिशय सुंदर कोलाज तयार केले आहेत. रंग नाही, ब्रशचा वापर नाही, फक्त अनेक ध्वजांची पाने… फुलांच्या पाकळ्या… वाळलेल्या बाभळीच्या शेंगा… लाकडाचा भुसा वापरून बनवलेली पर्यावरणपूरक सुंदर निसर्गचित्रे सर्वांना मंत्रमुग्ध करतात…

१७. कवितांना प्रसिद्धी

सुधीर कोर्टीकर यांना महाविद्यालयीन जीवनापासूनच कविता लिहिण्याची आवड आहे. संमेलनाला अनेक कवींनी हजेरी लावली आहे. त्यांच्या अनेक कविता मासिके, साप्ताहिके आणि वर्तमानपत्रातून अतिशय सुंदर पद्धतीने प्रकाशित झाल्या आहेत.

18. टीव्ही कलाकार

सुधीर कोर्टीकर यांचा नाण्यांचा संग्रह, टपाल तिकिटांचा संग्रह सर्व मराठी वाहिन्यांना दाखवण्यात आला आहे.
नुकतेच सुधीर कोर्टीकर त्यांच्या कलेचे छंद या विषयावरची एक सुंदर भावनिक मुलाखत यूट्यूबवर प्रसिद्ध झाली आहे.

19. सूत्रसंचलन

अनेक वृत्तपत्रांच्या वर्धापनदिनानिमित्त… सुधीर कोर्टीकर यांनी त्यांच्या कार्यक्रमात केलेला कार्यक्रम खूप सुंदर लक्षात राहिला. CTR कंपनीचे झाडांच्या मुळांच्या माध्यमातून जलशुद्धीकरण प्रकल्प उभारण्यात आला आहे या प्रकल्पांना मोठ्या संख्येने लोकांनी भेट दिली. , उद्योगपती अनिल सावे , अजित सावे , निर्लेपचे राम भोगले , असे अनेक कार्यक्रम कोर्टीकर यांनी केले.

17. नाणे .. टपाल तिकीटांची प्रदर्शने

त्यांनी सुधीर कोर्टीकर यांच्या शाळा, महाविद्यालयातील नाणी आणि शिक्क्यांच्या संग्रहाची असंख्य प्रदर्शने, महा-एक्स्पो औद्योगिक प्रदर्शने, अखिल भारतीय साहित्य संमेलन संपूर्ण महाराष्ट्रात आयोजित केली होती. त्यांच्या प्रदर्शनांना चार लाख लोकांनी भेट दिली आहे.

अनेक मान्यवरांकडून प्रशंसा

सुधीर कोर्टीकर यांच्या नाणे व मुद्रांक प्रदर्शनाला अनेक मान्यवरांनी भेटी दिल्या असून अतिशय समाधान व आनंद व्यक्त केला आहे. अशा अनेक दिग्गज व्यक्तींच्या हस्तलिखित टिपण्णी सुधीर कोर्टीकर यांच्या हाती आहेत. तसेच त्यांच्या संग्रहात प्रदर्शन पाहताना सुंदर छायाचित्रे…अशा मान्यवरांची नावे सांगायची असतील तर ती पुढीलप्रमाणे…

माजी पंतप्रधान अटलबिहारी वाजपेयी, बाबासाहेब पुरंदरे, खगोलशास्त्रज्ञ जयंत नारळीकर, कै.मोहन धारिया, दिवंगत प्राचार्य शिवाजीराव भोसले, दिवंगत कवी नारायण सुर्वे, कै.प्रा.गजमल माळी, मान्यवर साहित्यिक बाबा भांड, फ.म.शिंदे, प्रवीण पवार, रावसाहेब पवार, डॉ. , यमाजी मालकर, सुधीर सेवेकर, सूर्यकांत सराफ, कै.बाबा दळवी, महावीर जोंधळे, कै.डॉ.नरेंद्र मारवाडे, उद्योगपती कै.अशोक मुडकवी अनंत काळे, नाट्य दिग्दर्शक शशिकांत लावणीस, कवी दासू वैद्य, उद्योगपती मधुर कुमार मोरे, अनंत कुमार बजाज, आ. , अनिल सावे, अजित सावे, आमदार अतुल सावे, माजी महापौर विजयाताई रहाटकर, हास्यसम्राट दीपक देशपांडे… अशा असंख्य लोकांनी सुधीर कोर्टीकर यांचं नाण्यांचं प्रदर्शन पाहिलं आणि सुंदर प्रतिक्रिया दिल्या… खरं म्हणजे आजही कोर्टीकर सगळ्यांना मोठ्या अभिमानानं दाखवतात…..

आपले संपूर्ण जीवन कला, सद्गुण, छंद, साहित्य, शालेय मुलांचे संस्कार आणि ज्यांनी आपले संपूर्ण आयुष्य समर्पित केले आहे.
सुधीर कोर्टीकर यांच्या सारख्या अलौकिक कलाकाराचा आज वाढ दिवस आहे या निमित्ताने त्यांना खूप खूप शुभेच्छा.

सुधीर कोर्टीकर यांचा संपर्कासाठी पत्ता

सुधीर कोर्टीकर…
मो. क्रमांक 9765553312
जुई अपार्टमेंट, बी-6, तिरुपती पार्क, गुरुसाहनी नगर, एन-4 सिडको, औरंगाबाद..431003…

निर्मला जयंत बडवे

पिसादेवीरोड , पिसादेवीपरिसर
औरंगाबाद…431003
मो. नं. 7709808004

आपलं सरकार

Click to listen highlighted text!